Czym są i po co są świadectwa charakterystyki energetycznej budynków?
Świadectwa charakterystyki energetycznej budynków (tzw. certyfikaty energetyczne) są dokumentem opisującym zapotrzebowanie budynku na energię podczas jego normalnego funkcjonowania.
Na jakiej zasadzie powstają świadectwa charakterystyki energetycznej budynków?
Świadectwa charakterystyki energetycznej budynków są wynikiem obliczenia bilansu energetycznego budynku. To znaczy, że określane są obliczeniowo zyski i straty energii budynku takie jak:
- straty ciepła przez przegrody budowlane (ściany, dachy, okna, posadzki),
- zyski ciepła przez przegrody budowlane,
- straty energii systemu grzewczego i przygotowania ciepłej wody użytkowej,
- zapotrzebowanie na energię systemu wentylacji i klimatyzacji,
- zapotrzebowanie na energię systemu oświetlenia.
Brane są pod uwagę wszystkie składniki rocznego bilansu energii wyrażone w [kWh/rok], czyli rocznej ilości energii. W celu umożliwienia porównania różnych budynków obliczane są wskaźniki wyrażone w [kWh/(m2 rok)], to jest takie same wskaźniki w odniesieniu do 1 m2 powierzchni użytkowej.
Obliczenia są prowadzone na podstawie zunifikowanych zależności obliczeniowych zdefiniowanych w Rozporządzeniu w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej. Dzięki wykorzystaniu takich uniwersalnych zależności, świadectwa charakterystyki energetycznej budynków są ze sobą porównywalne.
Ponadto możliwe jest wykonanie charakterystyki energetycznej budynków metodą zużyciową, to znaczy opartą na faktycznie zużytej energii.
Jak poznać porządnie wykonane świadectwo charakterystyki energetycznej budynku?
Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku wysokiej jakości powinno być wykonane:
- w miarę możliwości po fizycznej wizycie osoby sporządzającej świadectwo w obiekcie,
- z zapoznaniem się z dokumentacją techniczną budynku (projektami technicznymi),
- z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania do sporządzania charakterystyki energetycznej budynku,
- przez osobę znajdującą się na liście osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków (obowiązkowo).
Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku dla szkół, uczelni, administracji
Zamawiający świadectwo charakterystyki energetycznej budynku szkoły, uczelni lub administracji powinien wykorzystać okazję konieczności wykonania świadectwa z możliwością uzupełnienia usługi o:
- analizę zużycia energii i kosztów funkcjonowania obiektu,
- doradztwo w zakresie umowy i taryfy zaopatrzenia budynków w energię,
- analizę efektywności energetycznej zainstalowanych instalacji, urządzeń i systemów.
Obowiązek świadectwa charakterystyki energetycznej dla szkół, uczelni, administracji
Szkoły, uczelnie, administracja publiczna ma obowiązek wykonać świadectwo charakterystyki energetycznej z dwóch względów.
Obowiązek ze względu na sprzedaż lub wynajem pomieszczeń lub budynków szkoły, uczelni, administracji
Zasadniczo świadectwo charakterystyki energetycznej budynku jest obowiązkowe w przypadkach wynajmu lub sprzedaży budynku lub części budynku. Ten obowiązek wynika z art. 3. ust 1 Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków.
W przypadku szkół, uczelni, administracji zdarza się, że budynek lub pomieszczenia są dzierżawione. Na przykład część szkoły, warsztat lub biuro jest wynajmowane. Wówczas budynek powinien posiadać świadectwo charakterystyki energetycznej dla wynajmowanych części budynku.
Należy przy tym rozróżnić:
- świadectwo charakterystyki energetycznej budynku,
- świadectwo charakterystyki energetycznej części budynku.
Najemca powinien otrzymać świadectwo, które wskazuje charakterystykę energetyczną dla wynajmowanej przez niego części budynku, a nie dla całego budynku (art. 11. ust. 5 Ustawy). Dla klarowności podajemy definicję części budynku ze słowniczka Ustawy o charakterystyce energetycznej:
część budynku – należy przez to rozumieć zespół pomieszczeń w budynku o jednakowym przeznaczeniu, przewidzianych do odrębnego użytkowania, w szczególności lokal mieszkalny lub lokal użytkowy w budynku;
Obowiązek ze względu na przepisy szczególne dotyczące budynków administracji publicznej (w tym szkoły, uczelnie)
Dodatkowy obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej dla obiektów organów sprawiedliwości, prokuratury, administracji wynika z art. 3. ust. 2 Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków.
Dla tych podmiotów obowiązek sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej dla całego budynku występuje pod warunkiem:
- powierzchni użytkowej powyżej 250 m2,
- wykonywania w tych budynkach obsługi interesantów.
Czy szkoły i uczelnie muszą mieć ważne świadectwo charakterystyki energetycznej budynku?
Obowiązek wykonania świadectwa charakterystyki energetycznej dla szkół i uczelni, dla całych budynków, wynika z art. 3. ust. 2 Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków, czyli tych samych przepisów, które dotyczą administracji publicznej.
Potwierdza to interpretacja znajdująca się na stronie Ministerstwa Rozwoju i Technologii w rozdziale: Materiały, w pliku: Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi – świadectwa. Poniżej zamieszczamy odpowiedni cytat:
Jakie organy administracji publicznej, będące właścicielami lub zarządcami budynków, których powierzchnia użytkowa przekracza 250 m2 i w których dokonywana jest obsługa interesantów, są zobowiązane do sporządzenia i umieszczenia w widocznym miejscu świadectwa charakterystyki energetycznej?
Zgodnie z art. 5 § 2 pkt 3 w zw. z art. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 i 803) dalej KPA, przez organy administracji publicznej rozumie się ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień, do załatwiania spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych albo załatwianych milcząco.
Mając na uwadze powyższe, podmioty załatwiające sprawy indywidualne rozstrzygane w drodze decyzji administracyjnych albo załatwiane milcząco, są w rozumieniu przepisów KPA organami administracji publicznej.
Dla przykładu: Zgodnie z art. 37 ust. 1 i 8 oraz 68 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900) dyrektor szkoły rozstrzyga sprawy indywidualne w drodze decyzji administracyjnych. W związku z powyższym należy stwierdzić, że istnieje obowiązek sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej dla szkoły. Analogicznie w przypadku uczelni wyższych zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574, z późn. zm.), gdzie wielokrotnie wskazano na realizację działań uczelni wyższych w powiązaniu z wydawanymi decyzjami administracyjnymi (np. art. 72 ust.3, art. 77 ust. 5, art. 86 ust. 2, art. 108 ust. 3 i inne).
Dodatkowy obowiązek dla szkół, uczelni i administracji w związku z obowiązkiem wykonania świadectw charakterystyki energetycznej
W budynku szkoły, uczelni, administracji publicznej w miejscu widocznym (np. w hallu przy wejściu do budynku) powinien zostać umieszczony (najlepiej kolorowy) wydruk aktualnego świadectwa charakterystyki energetycznej.
Natomiast zgodnie z ustawą nie powinny na tym wydruku być umieszczone zalecenia sporządzającego świadectwo, które pozostają do informacji właściciela lub zarządcy budynku.
Obowiązek umieszczenia w widocznym miejscu świadectwa charakterystyki energetycznej wynika z art. 3 ust. 3 Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków (a z art. 12. – dla budynków pow. 500 m2, w których świadczy się usługi dla ludności).