Rosnące ceny energii od 2018 roku
Począwszy od końca pierwszego kwartału 2018 r. zaobserwowano skokowo rosnące ceny energii elektrycznej rynku hurtowego na Towarowej Giełdzie Energii wynikające:
- z rosnących cen węgla kamiennego,
- z rosnących opłat za emisję CO2 dla wytwórców energii.
Ceny energii elektrycznej w Polsce często przekraczają ceny w państwach sąsiednich, nawet w Niemczech i we Szwecji.
Od roku 2021 wprowadzono nową opłatę mocową, która znacznie (o ok. 15%) zwiększa koszty poboru energii elektrycznej dla przedsiębiorstw.
Na przełomie lat 2021/2022 nastąpił skokowy, kilkukrotny wzrost cen energii elektrycznej i gazu ziemnego, powodując kryzys energetyczny w Europie.
Czynniki powodujące kryzysowy wzrost cen energii elektrycznej i gazu ziemnego
Czynnikami, które od przełomu lat 2021/2022 powodują wzrost cen energii elektrycznej i gazu ziemnego, a także węgla kamiennego i paliw transportowych są:
- opłaty klimatyczne za emisję CO2 i polityka antysmogowa, co powoduje wysokie ceny energii elektrycznej oraz ogranicza zużycie węgla kamiennego skutkując większym zużyciem innych paliw,
- ograniczenie dostaw paliw z Rosji,
- dążenie do elektryfikacji transportu drogowego, co spowoduje znaczny wzrost zużycia energii elektrycznej,
- stale zwiększające się zapotrzebowanie na energię i paliwa wskutek zwiększającej się liczby odbiorców,
- duże zmiany w strukturze zużycia energii i paliw wynikające z nagłych zmian źródeł energii na cele ogrzewania (np. przed rokiem 2022 następowało wzmożone przejście z ogrzewania węglowego i elektrycznego na ogrzewanie gazowe; od roku 2022 następuje odejście od ogrzewania gazowego wskutek kilkukrotnego wzrostu cen gazu itp.),
- wysokie koszty inwestycyjne i obsługowe dla większości technologii energii odnawialnej,
- brak wykorzystania energetyki atomowej (technologie wytwarzania energii wyższego rzędu) pomimo dostępnych technologii,
- spekulacje giełdowe na giełdach energii i praw do emisji CO2.
Do działań, które mogą uratować sytuację energetyczną Polski w czasie kryzysu energetycznego, powinno się zaliczyć:
- budowę gazociągu Baltic Pipe z gazem norweskim, co znacznie zdywersyfikuje źródła gazu dla Polski,
- wzrost wydobycia i zużycia węgla kamiennego,
- zweryfikowanie polityki klimatycznej UE obciążającej emisję CO2, czyli technologie oparte na dostępnym i łatwo magazynowalnym węglu.
Przeciwdziałanie wzrostowi cen energii
W przypadku wzrostu cen energii (dotyczy głównie ceny zakupu energii, a nie kosztów dystrybucji) o 20% lub więcej, koszty energii mogą istotnie wpłynąć na wyniki finansowe przedsiębiorstw i ich konkurencyjność.
Wzrost cen energii jest niezależny od odbiorców energii, lecz możliwe są działania po stronie odbiorców mające na celu redukcję zużycia i kosztów zakupu energii.
Takie działania kompensujące wzrost cen energii pozwolą na uniknięcie lub zredukowanie zwiększenia obciążenia finansowego w związku ze wzrostem cen.
Opisujemy to w następnej zakładce >>Sposoby redukcji kosztów energii.